In het kort
Sinds 2014 wordt het programma ‘Smart Industry’ uitgevoerd als gezamenlijk programma van FME, Koninklijke Metaalunie (sinds 2017), TNO, Kamer van Koophandel en het ministerie van EZK. Smart Industry heeft als doel om de veranderingen in de industrie inzichtelijk en toepasbaar te maken voor mkb-maakbedrijven. In fieldlabs wordt, samen met bedrijven, kennis ontwikkeld en regionaal staan ‘Hubs’ voor praktisch advies, kennis en ondersteuning bij subsidieaanvragen gericht klaar. Koninklijke Metaalunie ondersteunt Smart Industry door actief in het programma te participeren. Aanpassing van het programma is voor de komende jaren echter wel noodzakelijk. Op dit moment heeft het programma onvoldoende specifieke aandacht voor toepassingsmogelijkheden (van digitalisering) voor mkb-maakbedrijven.
Smart Industry
De industrie bevindt zich in de transitie die ook wel de ‘vierde industriële revolutie’ wordt genoemd. Veel mkb-bedrijven worstelen met deze transitie en hebben behoefte aan ondersteuning. Smart Industry is opgericht om aan die behoefte te voldoen. Het programma ontwikkelt toegepaste kennis, informeert en ontwikkelt dienstverlening voor productiebedrijven en productieketens. Het programma wordt uitgevoerd als een publiek privaat samenwerkingsprogramma met het ministerie van EZK, brancheorganisaties en kennisinstellingen (o.a. TNO industrie).
Het programma heeft tot dusver opgeleverd:
- vijftig actieve fieldlabs waar kennis wordt ontwikkeld en gedeeld voor en met bedrijven;
- vijf regionale Hubs met een netwerkorganisatie die overgaan naar European Digital Innovation Hubs (EDIHs) waar assessments en implementatie voor en met bedrijven wordt uitgevoerd;
- een eerste aanzet voor een Smart Makers Academy waar overzichtelijk de opleidingsmogelijkheden voor management en medewerkers op het gebied van digitalisering op hun bedrijf in kaart wordt gebracht; en
- een Smart Industry Platform met continu actueel kennisaanbod op alle aspecten van digitalisering van het productieproces.
Gerichte aanpak loont
Onderzoek toont aan dat de kopgroep – bedrijven die de stap naar digitalisering van het productieprocessen hebben gemaakt – een grote sprong in effectiviteit van het productieproces doormaakt. Deze bedrijven zijn daardoor concurrerender, minder afhankelijk van tekorten op de arbeidsmarkt en beter in staat flexibeler om te gaan met verandering in de markt. Tegelijkertijd blijkt dat een grote groep mkb-bedrijven behoefte heeft aan externe ondersteuning om te kunnen beginnen met deze transitie. Een gerichte aanpak naar de volgende groep bedrijven is nodig om flink op te kunnen schalen. Met deze ondersteuning kan het hele mkb een sprong verder maken.
Evaluatie Dialogic: Smart Industry moet mkb-vriendelijker
Op verzoek van het ministerie van EZK heeft Dialogic in het najaar van 2020 een evaluatie uitgevoerd van het Smart Industry programma. Daarin kwam naar voren dat:
- De aanpak die het programma Smart Industry heeft geboden zeer effectief is geweest in het zichtbaar en kenbaar maken van de veranderingen voor bedrijven.
- Door de aanpak met fieldlabs is snel en efficiënt waardevolle kennis ontwikkeld over de gevolgen en nieuwe toepassingen voor bedrijven. Hiermee is een kleine groep bedrijven goed in positie gebracht om de transitie naar de volgende fase goed te kunnen maken.
- Deze kopgroep versnelt en neemt daardoor een steeds grotere afstand van de grote groep bedrijven die geen deel uit hebben gemaakt van de omgeving van fieldlabs. Deze groep vormt inmiddels een flink peloton.
- Het programma is, in algemene zin, nog onvoldoende bereikbaar voor de mkb-maakbedrijven breed (dus het peloton).
- Door een gerichte aanpak te ontwikkelen voor de mkb-maakbedrijven kunnen zij beter in staat gesteld worden om aan te haken. Hiermee kan niet alleen de kopgroep maar de gehele maakindustrie de digitale productiestappen zetten die nodig zijn om internationaal concurrerend te blijven en te kunnen innoveren.
Metaalunie onderschrijft de evaluatie van Dialogic en met name de conclusie dat de focus van Smart Industry te beperkt is op innovatiestimulering bij mkb-maakbedrijven. Veel kennis, producten, dienstverlening en subsidies zijn op dit moment namelijk onvoldoende op maat en ongeschikt voor toepassing in het mkb. Binnen Smart Industry is ook nog geen aandacht voor implementatie van bestaande innovaties. Met name voor het mkb is veel winst te behalen door bedrijven te ondersteunen bij productie-innovatie.
Smart Industry 2.0 noodzakelijk
Aanpassing van het Smart Industry programma is naar de mening van Metaalunie noodzakelijk. Het doel van een zogenaamde ‘Smart Industry 2.0’ moet zijn dat projecten, programma’s en producten bereikbaarder worden voor mkb-bedrijven. Concreet:
- Het huidige Smart Industry programma voorziet niet in coaching en hulp bij implementatie van digitalisering van het productieproces. Juist voor het mkb is dergelijke ondersteuning een toegevoegde waarde. Het programma moet derhalve uitgebreid worden met coaching en ondersteuning bij implementatie.
- Het huidige programma moet in de regio dichter bij de bedrijven staan. De EDIH’s moeten hiervoor worden ingericht.
- Onnodige bureaucratie van het programma door gebrek aan samenwerking tussen landelijk en regionaal beleid moet worden weggenomen. Door een sterke regievoering vanuit het landelijke programmabureau kan onnodige dubbeling en versnippering worden omgebogen naar een gerichte inzet van publieke middelen. Het landelijk programmabureau moet in de juiste positie worden gebracht om deze regierol te kunnen vervullen.